پیام شیعه | Shia

***** *****

تشنه‌ای ؟ سربكش از جامِ زلالی كه منم
سیر شو از عطشِ خونِ حلالی كه منم

به كدامین غم جانسوزِ جهان فكر كنم ؟
به جوابی كه تویی ، یا به سؤالی كه منم ؟

خواب دیدم كه خیالِ تو مرا با خود برد
در شگفتم من از این خواب و خیالی كه منم

یك نَفَس زنده شدم ، یك نَفَس افسرده شدم
یك نَفَس مُرده ، شگفتا به مجالی كه منم

آسمان خیره به معراجِ رسولی كه تویی
دو جهان گوش به آوای بلالی كه منم

عمرِ من ، بالِ به هم بسته ؛ نگاهِ تو ، قفس
به كجا كوچ كند بی‌پر و بالی كه منم ؟

برگ‌ها بر تنِ من بارِ گرانِ غمِ توست
پس چرا خم نشود پشتِ نهالی كه منم ؟

چه قَدَر فاصله مانده‌ است میانِ من و تو
از جنوبی كه تویی ، تا به شمالی كه منم

به كدامین غم جانسوز جهان فكر كنم؟
به جوابی كه تویی ، یا به سؤالی كه منم

***** *****

  سگِ عارف و گربه زاهد

✍️ بازار کرامت تراشی در بین متصوفه و خصوصاً از سوی اقطابِ آن ها به قدری داغ است که حتی دامنه ی آن به حیواناتِ خانقاه نیز تعمیم یافته و البته این موضوع توسط دکترین صوفیه با هدف اعتبار بخشیدن به طریقه باطل خویش و با انگیزه جذبِ حداکثری مُرید در پارادایمِ تصوف لحاظ گردیده است .

لذا به منظور تنویر اذهان و پرده برداشتن از رویکرد مزوّرانه اقطاب و بزرگانِ دراویش و صوفیه ، ذیلاً به واکاوی و نقد و بررسی ناهنجاری مزبور می پردازیم .

نورالدین عبدالرحمن جامی که خود از بزرگان متصوفه و عرفای بنام قرن هشتم می باشد در کتاب معتبر نفحات الانس من حضرات القدس ( ص 108) ردیف 172 و در شرح حال یکی از اقطاب صوفیه بنام ( اخی فرج زنجانی ) می گوید :

وی را گربه ای بود ( ) که هرگاه جمعی از مهمانان به خانقاه وی می آمدند آن گربه به عدد هر یک از مهمانان ، بانگی برمی آورد و خادم خانقاه به هر بانگی یک پیمانه در دیگِ غذا می ریخت ، یک روز عده مهمانان از تعداد بانگ های گربه بیشتر شد ، تعجب کردند ، آن گربه ( که تعجب حاضران را دید ) به میان جماعت مزبور آمد و یکایک آنان را بوئید و سپس بر یکی از مهمانان بول کرد ، چون تفحص کردند دریافتند که آن شخص صوفی نمی باشد .

👈برای مشاهده سند ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

همچنین جامی در کتاب نفحات الانس ( ص 270) ردیف 467 و در ذکر کرامات شیخ نجم الدین کبری می گوید :

وی را شیخ ولی تراش نیز می گفتند ، شیخ سعدالدین حموی که از مریدان وی می باشد می گوید : روزی از اصحاب کهف سخن به میان آمد ، در ذهن من خطور کرد که آیا در این امت کسی هست که صحبت وی در سگ اثر بکند ؟

شیخ نجم الدین به نور فراست از ضمیر من آگاه شد و برخاست و به در خانقاه رفت و ایستاد ، ناگاه سگی آمد و دُمش تکان می داد ( )، شیخ را نظری بر وی افتاد ، بلافاصله نظر ولائی شیخ در آن سگ به نحوی اثر گذاشت که حیوان متحیر و بی خود شد و روی از شهر بگردانید و به گورستان رفت و سرش را به زمین می مالید ، حدود شصت سگ دیگر نیز ( که او را غرق دریای معرفت و جذبه دیدند ) گِردِ او حلقه زده ، آواز نکرده و هیچ نخوردند و به احترام وی ایستادند ، تااینکه آن سگ مُرد و شیخ دستور داد که آن را دفن کردند و بر سر قبرش عمارتی برای زیارت بناکردند .

👈 برای مشاهده سند ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

عماد فقیه که از اقطاب صوفیه و معاصر خواجه حافظ شیرازی بوده نیز گربه ای داشته که آن را طوری تربیت کرده بود که هنگام نماز به نامبرده اقتدا می کرد . عماد فقیه که فردی سالوس و ریاکار بود این کارِ گربه را بعنوان کرامتی از خویش عرضه می کرد و اتفاقاً بخاطر همین موضوع شاه شجاع نیز مرید او گردید .

حافظ نیز در شعر زیر ، تزویر و ریاکاری عماد فقیه را مورد نقد قرار داده و از گربه او با استعاره ( گربه زاهد ) یاد کرده و به سالِکِ ساده دل و خوش باور که با استعاره ( کبکِ خوش خرام ) از او یاد نموده ، هشدار می دهد تا فریب ریاکاری امثال عماد فقیه را نخود .
 

     صوفی نهاد دام و سرِ حُقّه باز کرد
     بنیاد مکر با فلکِ حلیه ساز کرد

     ای کبکِ خوش خرام کجا می روی ؟ بایست
     غَرّه مشو که گربه زاهد نماز کرد

👈 برای مشاهده سند ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

تبصره :

البته درباره استعاره ( گربه زاهد ) ، چالش حافظ بیشتر با مفهوم آن یعنی ، تزویر و ریا و کرامت تراشی برای فریب خلق توسط صوفیان است نه صرفاً یک مصداق خاص ، لذا بخاطر همین نگاه فراگیر و افق بلندِ جهان بینی نقادانه وی می باشد که شعر او از تنگنای زمان ، مکان و شخصِ خاص ، فراتر رفته و در هر برهه از روزگار ، مصادیقِ خاص خود را می یابد .

جالب است که بدانید اغلب کسانی که قصد نقد اقطاب صوفیه را دارند ، از استعاره ( گربه ) استفاده کرده اند . مانند عبید زاکانی که در داستان گربه و موش ، به همین موضوع پرداخته :

     مژدگانی که گربه تائب شد
     زاهد و عابد و مسلمانا

     بود در مسجد آن ستوده خصال
     در نماز و نیاز و افغانا

     گربه چون موشکان بدید بخواند
     رزقم امروز شد فراوانا

     موشکان را گرفت و زد به زمین
     که شدندی به خاک یکسانا

     جان من پند گیر از این قصه
     که شوی در زمانه شادانا

👈 برای مطالعه متن کامل شعر فوق ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

تبصره :

سعدی برای اینکه درنده خویی و خباثتِ اقطاب صوفیه را توصیف نماید ، تنها به استعاره گربه ( ) ، اکتفاء نکرده و آن ها را به ( پلنگانِ درنده ی صوف پوش ) ، ( کژ دُم ) و ( سگ ) تشبیه نموده :

      نه پرهیزگار و نه دانشورند
     همین بس که دنیا به دین می‌خورند

     که زنهار از این کژدمانِ خموش
     پلنگان درندهٔ صوف پوش

     که چون گربه زانو به دل برنهند
     و گر صیدی افتد ، چو سگ در جهند

👈 برای مشاهده سند ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

امام باقر (ع) نیز اقطاب و سرانِ صوفیه را افرادی خبیث و پلید نامیده :

کلینی (ره) (۳۲۹ق) در کتاب اصول کافی که از منابع اربعه شیعه است ( ج 2 ص 309 ) از امام باقر (ع) روایت نموده :

ایشان با مشاهده ابوحنیفه و سفیان ثوری ، آن دو را با عبارتِ ( هَؤُلاَءِ اَلْأَخَابِثَ ، اَلصَّادُّونَ عَنْ دِينِ اَللَّهِ ) توصیف فرمودند ، یعنی : ( افرادی خبیث ، پلید و راهزنانِ دینِ خدا و بزرگترین مانع بر سر راه هدایت انسان ها )

👈برای مشاهده سند ( اینجا ) و ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

تبصره :

علامه ملا صالح مازندرانی نیز در شرح کبیر خود بر کتاب کافی ( ج 6 ص 383 ) در ذیل حدیثِ فوق می فرماید :

( سفيان هو سفيان بن سعيد بن مسروق الثورى و كان من المتصوفة المعترضين على أهل البيت (عليهم السلام) و كان له أيضا منزلة عظيمة عند الخلفاء و أهل الجور و كانا مرجعى الطواغيت .)

یعنی : ( سفیان ثوری از متصوفه و دشمنان سرسخت اهل بیت علیهم السلام می باشد که از جایگاهی ویژه و منزلتی عظیم در نزد خلفای ستمگر برخوردار بوده و همچنین مرجعِ بزرگی برای طواغیت ، محسوب می گردید ) .

👈 برای مشاهده سند ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

یکی از القائات شیطانی صوفیه برای دور نگه داشتن مریدان خود از نقدهای مخالفان و پنهان ماندن ماهیت متزلزل و باطل تصوف ، این است که نقدهای فقهاء و علمای دین را ( اِفتی بِغَیر عِلم ) و غیر متخصصانه می نامند . حال آنکه این سخن ، فریبی بیش نیست .

توصیه اکید ما به علاقمندان به تحصیل علوم معرفتی این است که عرفان را از سرچشمه ی زلال و اصلی آن ، یعنی قرآن و اهل بیت (ع) فرا گرفته و همانطوری که در سایر امور زندگی و مبتلابه خود به متخصص مراجعه می کنند ، بنحو اولی در این گونه مسائل به علما و فقهای عظام شیعه مراجعه نموده و به هیچ عنوان تحت تاثیر تبلیغات واهی فرقه های مختلف صوفیه و عرفان های نوظهور قرار نگیرند .

     ای  صوفی شهر ، از تو بیدارتریم
      در فهمِ معانی ز تو هُشیارتریم

     هرگز نخورم فریبِ افسانه ی تو
      انصاف بده ، کدام پُرکارتریم ؟

  برگرفته از دروس نقد تصوف سیدرضا نوعی ( حکیم )

**********

ای ماهِ من ، جور مکن با گدای خویش
ما بنده توایم ، بترس از خدای خویش

ای من گدای کوی تو ، گر نیست و رحمتی
باری ، نظر دریغ مدار از گدای خویش

صد بار آشنا شده ای با من و هنوز
بیگانه وار می گذری ز آشنای خویش

خواهند عاشقان دو مراد از خدای خویش
هجر از برای غیر و وصالِ از برای خویش

زاهد برو ، که هست مرا با بُتانِ شهر
آن حالتی که نیست تو را با خدای خویش

گر دل ز کوی دوست نیامد عجب مدار
جایی نرفته است که آید بجای خویش

جانا جفای توست فزون از وفای ما
پیش جفای تو ، خجلم از وفای خویش

چون خاک پای تو شده ام از رهِ نیاز
ای سروِ  ناز ، سرمکش از خاکِ پای خویش

  ***** *****

دلقِ آلوده و چرکینِ صوفی

برهان الدین محقق تِرمِذی اولین استادِ مولانا است که تا آخر عمرش به حمام نرفت و هیچ گاه لباس هایش را نیز نشُست .

 شرح ماجرا از رساله معتبر سپهسالار ( ص 120) اینگونه است که :

روزی صاحب اصفهانى كه از جمله وزرا و فضلاى روم و مريد ايشان‏ بود ؛ از برهان الدين ترمذى می‌خواهد تا اجازه دهد لباس های کثیفش را بشوید .

    ترمذی می‌گوید : اگر باز چرک شود چه ؟

    صاحب اصفهانی می‌گوید : البته باز آن ها را خواهم شُست  . 

    ترمذی بعد از چند بار تکرارِ این سئوال و جواب ، با ناراحتی و عصبانیت می‌گوید :

    ای فضول ، ما بهرِ شستنِ لباس هایمان به این دنیا نیامده‌ایم . 😄

و ترمذی تا آخر عمر به همان شکل ماند . ( یعنی نه حمام رفت و نه لباس هایش را شستشو کرد ) .

👈 برای مشاهده سند ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

تبصره : حماقتِ این صوفی و استدلال عجیبِ او برای نشُستنِ لباس و نرفتن به حمام ، انسان را شگفت زده می کند .

     دو سه مثقال خریّت ز خران چیزی نیست

     صوفی احمقِ این شهر ، دو خروار  خر است 

عجیب تر از آن ، توصیف های اغراق آمیز مریدانش از او است :

1- افلاکی در کتاب ( مناقب العارفین ج 1 ص 80 ) می گوید :

    ترمذی بیش از بیست مرتبه مولانا را به بالای عرشِ خداوند برده است .

2 - سلطان ولد فرزند ارشد مولوی در کتاب ( ولد نامه ص 165 ) درباره عظمتِ شأن و مرتبه ترمذی می گوید :

     کاملان و قُطبانِ اولین و آخرین محتاجِ عنایت او بودند .
 

👈 برای مشاهده سند ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

3 - مولانا نیز اولین استاد و مُرادِ خویش جنابِ مستطاب برهان الدین ترمذی را در مثنوی ( دفتر دوم ، بخش 26 ) به نور تشبیه نموده :

     پخته گرد و از تغیّر دور شو
     رو چو برهانِ محقق ، نور شو

     چون ز خود رَستی ، همه برهان شدی
     چونکه بنده نیست شد ، سلطان شدی

👈 برای مشاهده سند ( اینجا ) و ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

فریدالدین عطار نیشابوری در توصیف منصور حلاج در کتاب ( تذکره الاولیاء ص 117 ) می گوید :

حلاج ، دلقی داشت که بیست سال آن را از تنش بیرون نکرده بود ، روزی به ستم ( به زور ) آن را از تنش بیرون کردند 😩 ، ( مشاهده کردند ) گزنده ی بسیار ( کَک و شپش ) در آن افتاده بود ، یکی از آن ها را وزن کردند ، نیم دانگ وزن داشت . 😳

👈 برای مشاهده سند ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

تبصره : دَلق به معنی لباس کهنه و مُندرس می باشد .

     خدا را کم نشین با خرقه پوشان
     رخ از رندانِ بی‌سامان مپوشان

     در این خرقه بسی آلودگی هست
     خوشا وقتِ قبای مِی فروشان

     تو نازک طبعی و طاقت نیاری
     حماقت های مُشتی دلق پوشان

دکتر محمد جواد مشکور در کتاب فرهنگ فرق اسلامی ( ص 125) می گوید :

 مردی صوفی به نام منیر که در سنه ( 545 هـ ) می زیسته ، غایطِ شیخِ خود را می خورده و می گفته : آن پاک است .😳😩

👈برای مشاهده سند ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

تبصره :

الف ) غایط یعنی مدفوعِ انسان .

ب ) این مسائل فقط مربوط به گذشته نبوده ، بلکه متأسفانه در دوره ی معاصر نیز چنین دیدگاهِ چِندِش آوری کم و بیش بینِ صوفیه و دراویش رواج دارد ، بعنوان نمونه :

یکی از اقطابِ متصوفه معاصر ( که به دلایلی از بردن نام ایشان معذوریم ) خطاب به استادش می گوید :

👈 ( اگر این لیوان پر از خون باشد و شما بفرمایید که آن را بخورم ، بی تأمل و بی درنگ خواهم نوشید ) . 🍷🩸😳

از مطالب مطروحه فوق به راحتی می توان سیمای انسان کاملی که صوفیه و دراویش با آب و تاب و طَمطَراق از آن دَم می زنند را در ذهن خود تصور کرده و آن را با سیمای انسانِ متعالی از نظر قرآن و سیره پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) مقایسه نمود .

دراین جا به عنوانِ حُسنِ خِتام ، سخن خود را با ذکر چند حدیث مرتبط با موضوع بحث ، پایان می دهیم :

1 ) - رسول اکرم (ص) می فرمایند :  مَنِ اِتَّخَذَ ثَوْباً فَلْيُنَظِّفْهُ . ( هركس لباس مى‌خرد بايد آن را تميز نگه دارد )

2 ) - همچنین از امیرالمومنین (ع) می فرمایند : اَلنَّظِيفُ مِنَ اَلثِّيَابِ يُذْهِبُ اَلْهَمَّ وَ اَلْحَزَنَ ( لباس تمیز غم و اندوه را از بین می برد )

3 ) - امام صادق (ع) فرمودند : إِنَّ اَللَّهَ (تَعَالَى) يُحِبُّ اَلْجَمَالَ وَ اَلتَّجْمِيلَ، وَ يَكْرَهُ اَلْبُؤْسَ وَ اَلتَّبَاؤُسَ، فَإِنَّ اَللَّهَ (عَزَّ وَ جَلَّ) إِذَا أَنْعَمَ عَلَى عَبْدٍ نِعْمَةً أَحَبَّ أَنْ يَرَى عَلَيْهِ أَثَرَهَا. قِيلَ: وَ كَيْفَ ذَلِكَ قَالَ: يُنَظِّفُ ثَوْبَهُ، وَ يُطَيِّبُ رِيحَهُ، وَ يُجَصِّصُ دَارَهُ، وَ يَكْنُسُ أَفْنِيَتَهُ

(  همانا خداوند متعال ، زيبايى و زينت را دوست دارد و فقر و فقر نمايى را ناخوش دارد . آنگاه كه خداوند بر بنده‌اى نعمتى مى‌دهد دوست دارد كه اثر آن نعمت را بر او ببيند . عرضه داشتند : چگونه اثر آن را آشكار كند. امام علیه السلام فرمود : لباسش را تميز كند و خود را خوشبو سازد و خانه‌اش را گچ‌كارى نموده و آن را جارو نماید )

4 ) - امام رضا (ع) می فرماید : مِنْ أَخْلاَقِ اَلْأَنْبِيَاءِ اَلتَّنَظُّفُ ( از اخلاق پیامبران ، پاکیزگی است )

👈 برای مشاهده سند ( اینجا ) ، ( اینجا ) ، ( اینجا ) و ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

     نقدِ صوفی نه همه صافی بی‌غش باشد

     ای بسا خرقه که مستوجبِ آتش باشد

برگرفته از دروس نقد تصوف سید رضا نوعی ( حکیم )

حدیث سِلسِلَةُ الذَّهَب از احادیثِ قُدسی است که شیعه و سنی آن را از قول امام رضا (ع) روایت نموده اند و چون تمام سلسله راویان این حدیثِ قدسی ، امامِ معصوم (ع) می باشند لذا آن را «سِلسِلَةُ الذَّهب» به معنای «زنجیره ی زَرّین» توصیف کرده‌اند.

حدیث مزبور که به ( حِصن ) نیز شهرت دارد با دو تقریر ذیل روایت شده :

- امام رضا (ع) هنگام عبور از نیشابور فرمودند :

کلمة لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ حِصْنِي فَمَنْ دَخَلَ حِصْنِي أَمِنَ عَذَابِي ، قَالَ فَلَمَّا مَرَّتِ اَلرَّاحِلَةُ نَادَانَا بِشُرُوطِهَا وَ أَنَا مِنْ شُرُوطِهَا .

یعنی : کلمه لا اله الا اللّه قلعه ی من است و هرکس وارد آن دژ و قلعه مستحکم شود از عذابم در امان است .

راوی ( إسحاق بن راهوَیه ) می گوید : چون شتر به راه افتاد ، آن حضرت با صدای بلند به ما فرمود :

 اما این امر ، شرط هایی دارد و من از شرط های آن هستم .

👈 برای مشاهده سند ( اینجا ) ، ( اینجا ) ، ( اینجا ) و ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

تبصره :

الف ) اغلب محدثان اهل سنت ، حدیث سلسله الذهب را بدون بخش پایانی آن یعنی عبارت « اَلا بشروطها و أنا مِنْ شروطها» نقل کرده اند ⁉️

لیکن برخی از محدثان و علمای مُنصفِ از برادران اهل سنت مانند :  (  قاضى بهجت اَفندى شافعى ،خواجه پارساى بخارى حنفى و قندوزی حنفی ) حدیث فوق الذکر را با جمله ی پایانی آن نقل نموده اند .

ب ) جالب است بدانید که اغلب علمای اهل سنت از قول احمد بن حنبل در ذیل حدیث مزبور آورده اند که : لو قرى‌ء هذا الاسناد على مجنون لبرء من جنونه‌ ( اگر این اسناد بر دیوانه ‏اى خوانده شود ، هر آینه عاقل مى ‏شود )

👈 برای مشاهده سند ( اینجا ) ، ( اینجا ) ، ( اینجا ) و ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

- تقریر دوم از حدیث سلسلة الذّهب :

 يَقُولُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَلاَيَةُ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ حِصْنِي فَمَنْ دَخَلَ حِصْنِي أَمِنَ مِنْ عَذَابِي

یعنی : خداوند متعال می فرماید : ولایت علی ابن ابی طالب (ع) قلعه و دژ مستحکم من است ، بدرستیکه هر کس وارد آن شود قطعاً از عذاب من در امان خواهد بود .

👈 برای مشاهده سند ( اینجا ) و ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

تبصره :

حدیث فوق را نیز برخی از علمای اهل سنت مانند حاکم حسکانی حنفی نیشابوری در شواهد التنزیل ( ج 1 ص 170) نقل کرده است .

👈 برای مشاهده سند ( اینجا ) و ( اینجا )  کلیک کنید . 👉

حصن : در لغت به معنای دِژ ، قلعه و جای محکم است؛ یعنی جایی که در اثرِ ارتفاع و مستحکم بودنش ، نمی‌توان به آن دست یافت.

کلمه : در قرآن به معانی مختلفی بکار رفته که یکی از موارد استعمال آن ، ( انسانِ برگزیده ) است .

بعنوان نمونه :

الف : در آیه ی ذیل به حضرت مسیح ، کلمةُ الله ، اطلاق شده :

إنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَكَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَى مَرْيَمَ وَرُوحٌ مِنْهُ(171 النساء)

ب : در مواردی هم ، از ائمه ی اطهار (ع ) ، به کلمات ، کَلِمَةً التقوی ، كَلِمَةً بَاقِيَةً ، كَلِمَةُ اللَّه ، كَلِمَةً طَيِّبَةً  و... یاد شده که به آیات مربوطه ذیلاً اشاره می گردد :

(1)- وَجَعَلَ كَلِمَةَ الَّذِينَ كَفَرُوا السُّفْلَى وَكَلِمَةُ اللَّهِ هِيَ الْعُلْيَا وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ (٤٠ التوبة)

 در آیه ی فوق ، نمی گوید ( الله هِيَ الْعُلْيَا )  بلکه می فرماید : ( كَلِمَةُ اللَّهِ هِيَ الْعُلْيَا ) کلمه ی خدا ، یعنی انسان برگزیده ( که حضرت رسول(  ص ) و حضرات معصومین علیهم السلام از کامل ترین مصادیق آن هستند ) ، والا و برتر می باشند ، و این عزت را برای این انسان های وارسته به سه نام از اسماء حُسنای خود تعلیل فرموده : ( وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ ) .

(2)- وَجَعَلَهَا كَلِمَةً بَاقِيَةً فِي عَقِبِهِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ (٢٨زخرف)

در این آیه نیز طبق روایات وارده ، منظور از كَلِمَةً بَاقِيَةً ، امیر المومنین (ع) ، زهرا (س ) و امامان معصوم ( ع ) می باشند  .

👈 برای مشاهده سند ( اینجا ) ، ( اینجا ) ، ( اینجا ) و ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

کلمةً باقیةً ، با ابجد کبیر می شود ( 213) که برابر است با عدد ابجدی ( زهرا ) سلام الله علیها ، بنابر این امامان معصوم (ع) که کلمه ی باقیه ای پس از ابراهیم هستند همگی از نسلِ زهرای مرضیه (س) می باشند .

(3)- فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَأَلْزَمَهُمْ كَلِمَةَ التَّقْوَى وَكَانُوا أَحَقَّ بِهَا (26 فتح)

کلمه ی تقوائیکه خداوند ، مومنین را به التزام و پیروی از آن امر نموده ، امیرالمومنین (ع ) و ولایت خاصه ایشان می باشد . کما اینکه در يکي از خطبه هاي پيامبر مي خوانيم نَحنُ کلِمَةُ التَّقوي و سَبيلَ الهُدي  .

👈برای مشاهده سند ( اینجا ) و ( اینجا )  می باشد . 👉

(4)- فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَيْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ (٣٧ بقره)

در آیه ی فوق نیز منظور از ( کلمات ) که آدم (ع) بوسیله ی آن توبه کرد ، پنج تن آل عبا (ع) می باشند ، که البته این فقط اعتقاد شیعه این نیست بلکه علمای بزرگ اهل سنت نیز به آن اذعان نموده اند ، بعنوان نمونه :

جلال الدّین سیوطی در تفسیر «الدّر المنثور – التفسیر بالمأثور، ج 1 ص147» در این باره آورده است که :

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:

حضرت آدم خدا را بحقِّ محمد ، و علی ، و فاطمه ، و حسن ، و حسین خواند تا توبه او را بپذیر ، خداوند نیز ( به حرمت پنج تن آل عبا )  توبه حضرت آدم علیه السلام را پذیرفت.

👈 برای مشاهده سند ( اینجا ) کلیک کنید . 👉

کلمه  : بر اساسِ ابجدِ کبیر ، برابر است با عدد( 95 ) که اگر عدد 5 را با 9 جمع کنیم می شود (14 ) یعنی برابر با 14 معصوم (ع) .

(5)- أَلَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلا كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاءِ (٢٤ ابراهيم)
 

منظور از کلمه طیبه ، انبیاء ، بالاخص پیامبر (ص) ، امامان معصوم (ع)  می باشند و شیعیانِ امیرالمومنین (ع) نیز به نسبت به این شجره ی طیّبه ی ولایت به ( تنه ، ساقه ، برگ و میوه ی) آن تشبیه گردیده اند.

دیگران عمدتاً حدیث را اینگونه معنا کرده اند که :

 توحید که ( لا اله الا الله ) کنایه از آن است ، قلعه ی مُحکمِ خداست و شرطِ ورود و تَشَرُّف به این دژ و قلعه ی توحید نیز امامت و ولایت می باشد .

علیرغم اینکه تفسیر فوق صحیح است ، لیکن معنی دقیقتری نیز برای آن می توان در نظر گرفت و آن این است که :

منظور از لا اله الا الله ( توحید است ) ، ولی مقصود از ( کلمه ی لا اله الا الله ) که در حدیث سلسله الذهب بدان تصریح شده ، انسانِ توحیدی و مُوَحِّد ( یعنی امامِ معصوم ) می باشد که خودش ( قلعه ی توحید ) و ( حِصنِ حَصین ) و شرطِ تحققِ آن است ، نه شرط ورود به آن .

بنابر این منظور از ( کلمة لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ ) ، انسان توحیدی ( امام معصوم ) خاصه امیرالمومنین (ع) می باشد که ولایت او حصنِ حصین و موجبِ امان از عذاب الهی است . کما اینکه در تقریر دوم از حدیث حصن فرموده : ( وَلاَيَةُ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ حِصْنِي ) و به این ترتیب می توان بین دو حدیث ( حصن ) با محوریتِ ولایتِ اهل بیت (ع) ، جمع سالم برقرار نمود . فلذا توحیدی که در اینجا مطرح است توحید ولایت است .

در تفسیر قمی ج 2 ص 154 امام رضا (ع) از قولِ امام باقر در تفسیر آیه  «فِطْرَتَ اَللّٰهِ اَلَّتِي فَطَرَ اَلنّٰاسَ عَلَيْهٰا» فرمودند :

فِي قَوْلِهِ «فِطْرَتَ اَللّٰهِ اَلَّتِي فَطَرَ اَلنّٰاسَ عَلَيْهٰا» قَالَ :

هُوَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اَللَّهِ عَلِيٌّ أَمِيرُ اَلْمُؤْمِنِينَ وَلِيُّ اَللَّهِ إِلَى هَاهُنَا اَلتَّوْحِيدُ .

یعنی : توحیدی که فطرت بر آن سرشته شده عبارت است از اعتقاد به سه اصل ( لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ ) ، ( مُحَمَّدٌ رَسُولُ اَللَّهِ ) ، ( عَلِيٌّ أَمِيرُ اَلْمُؤْمِنِينَ وَلِيُّ اَللَّهِ ) و  توحید تا اینجا است ( یعنی نبوت و ولایت نیز جزو توحید است ) .

👈 برای مشاهده سند ( اینجا  ) کلیک کنید . 👉

تبصره :

مردم معمولاً بین توحید ، نبوت و امامت ، سه مرز قائل می شوند ، لیکن در حدیث فوق امام باقر (ع) بعد از ذکرِ ( توحید ، نبوت و امامت ) می فرمایند :

 👈 ( إِلَى هَاهُنَا اَلتَّوْحِيدُ ) یعنی نبوت و امامت و ولایت امام معصوم (ع) نیز جزو توحید است که می توان از آن به توحید در ولایت ، نام برد .

طبق آنچه توضیح داده شد ، بین دو حدیثِ سِلسِلَةُ الذَّهَب که اولی ، کلمه ی لا اله الا الله را قلعه ی محکم و حدیثِ دوم  ،که ولایتِ علی (ع) را بعنوان قلعه ی مُستحکمِ خدا معرفی می کرد ، بنحو شایسته ای جمع نمودیم ، بدین نحو که ولایتِ علی ، همانا قلعه ی مستحکمِ توحید و نیز موجبِ امانِ از عذابِ خدا می باشد .

     سوگند که درگاهِ علی ، حِصنِ حَصین است
     تا بوده همین بوده و تا هست همین است

نکته پایانی اینکه ، امامت و ولایت نه تنها شرطِ تحققِ قَلعه ی توحید بلکه شرطِ ظهورِ فیضِ هستی و تجلی اسماء و صفات خدا و تبلور آن در عوالمِ هستی است . بعبارت دیگر ظهورِ هستی و همچنین اظهارِ کمالاتِ آن ، مشروط به وجودِ امام است :

     (( بِیُمنِهِ رُزِقَ الوَری‌ وَ بِوُجُودِهِ ثَبَتَتِ الأرضُ و السَّماء ))

    یا صاحب الزمان (عج) :

     چون چشمِ تو دل می‌بَرَد از گوشه نشینان
     دنبالِ تو بودن گُنَه از جانبِ ما نیست

     روی تو مگر آینه ی لطفِ الهیست
     حقا که چنین است و در این روی و ریا نیست

     باز آی که بی روی تو ای شمعِ دل افروز
     در بزمِ حریفان اثرِ نور و صَفا  نیست

برگرفته از دروس شرح حدیث سلسله الذهب سید رضا نوعی ( حکیم )